Onze schoolbesturen, directies en lerarenteams bereiden volop de start van de modernisering van het secundair onderwijs voor vanuit het eigen pedagogische project. Ze maken daarbij onder meer keuzes op het vlak van structuur en organisatie, het aanbod van basisopties, de lessentabel en de lesuren differentiatie. Belangrijk daarbij zijn de nieuwe leerplannen voor de algemene vorming. Ze werden ontwikkeld door leerplancommissies, samengesteld uit leraren, experten uit hoger onderwijs en pedagogisch begeleiders. Een tussentijds resultaat werd getoetst en bijgesteld via resonans met zo’n 300 leraren en lerarenopleiders.
Het parlement heeft de eindtermen voor de algemene vorming van de eerste graad nog niet goedgekeurd. Toch willen wij graag ingaan op de nadrukkelijke vraag vanuit onze scholen om duidelijkheid en vandaag de ontwerpversie van de leerplannen algemene vorming ter beschikking stellen, met name een gemeenschappelijk funderend leerplan, een gemeenschappelijk leerplan ICT en vakleerplannen.
Dynamische leerplannen: schoolbesturen, lerarenteams en leraren maken zelf keuzes
Deze nieuwe generatie leerplannen breekt met het verleden. We gaan uit van de beleidskracht van het schoolbestuur en het schoolteam, waarbij de school vanuit haar visie op onderwijs eigen beleidsmatige en pedagogisch-didactische keuzes maakt. Centraal staat het lerarenteam, de leraar als professional, de spilfiguur die leerlingen vormt als persoon en tot persoon, die waardevolle kennis met passie doorgeeft en op die manier de wereld ontsluit voor de leerlingen, vanuit zijn liefde voor het vak en voor de leerlingen, in de hoop dat die in de toekomst de samenleving op eigen manier zullen vormgeven.
Op dit moment stellen we de ontwerpleerplannen ter beschikking gesteld in een pdf-versie. De komende maanden werken we verder aan de
ontwikkeling van een digitale leerplantool die het mogelijk zal maken om de leerplannen aan te passen op niveau van een schoolteam, lerarenteam of de individuele leraar. Zo wordt het leerplan een dynamisch leerplan dat volledig is ingebed in het schooleigen project. Die digitale tool met alle nieuwe leerplannen zal beschikbaar zijn vanaf maart 2019.
Opbouw van de ontwerpleerplannen
Elk leerplan is opgebouwd volgens een vaste structuur: algemene inleiding, situering, pedagogisch-didactische duiding, leerplandoelen, basisuitrusting, concordantie.
► | In de algemene inleiding belichten we het nieuwe leerplanconcept dat Katholiek Onderwijs Vlaanderen heeft gehanteerd en gaan we onder meer dieper in op de visie op vorming, de samenhang in de eerste graad, de ruimte voor leraren(teams) en scholen en de mogelijkheden tot verbreding en verdieping in een observerende en oriënterende eerste graad. |
► | In de situering beschrijven we de inbedding van het leerplan in het vormingsconcept, de beginsituatie, de samenhang in de eerste graad en de plaats in de lessentabel. |
► | In de pedagogisch-didactische duiding komen de krachtlijnen, de opbouw, de aandachtspunten en de nieuwe accenten van het leerplan aan bod. |
► | De eigenlijke leerplandoelen zien er als volgt uit: sober en helder geformuleerde leerplandoelen met een duidelijk beheersingsniveau dat we willen bereiken voor alle leerlingen. Waar relevant voegen we een afbakening toe die duidelijk aangeeft wat bij de realisatie van het leerplandoel aan bod moet komen. Verder tonen we de samenhang aan met andere vakken; zo geven we het overleg in lerarenteams alle kansen. Tenslotte reiken we mogelijkheden aan tot verdieping en geven we een beperkt aantal zinvolle of noodzakelijke wenken. |
► | De basisuitrusting geeft aan welke materiële uitrusting vereist is om de leerplandoelen te kunnen realiseren. |
► | In de concordantie geven we aan welke leerplandoelen gerelateerd zijn aan welke eindtermen. Wanneer de eindtermen gestemd zijn, zullen we in de definitieve versie van het leerplan de relevante eindtermen onverkort opnemen in deze rubriek. In afwachting daarvan beperken we ons tot een verwijzing naar de webpagina waar je de nieuwe eindtermen kan raadplegen. |
Wat mag je nog verwachten?
In de definitieve leerplannen verkennen we inhoudelijk de mogelijkheden tot verbreding met het oog op een keuze voor een domein of studierichting in de tweede graad. We zullen daarbij ook rekening houden met de leerplannen van de basisopties die nog in ontwikkeling zijn. Verder zullen we ook de linken met die basisopties in de leerplannen algemene vorming opnemen.
Ondersteunend geven we in een mededeling ‘basisgeletterdheid’ aan hoe schoolteams al hun leerlingen optimale kansen kunnen bieden tot een degelijke algemene vorming met aandacht voor basisgeletterheid.
Het leerplan klassieke talen is op dit ogenblik nog niet beschikbaar, want zit in de laatste resonansfase. De publicatie van dat ontwerpleerplan is gepland tegen eind november. De komende weken zijn diverse leerplancommissies aan het werk om leerplannen voor de andere basisopties te schrijven. We voorzien de publicatie van die ontwerpleerplannen in de loop van februari.
Tijdspad
De leerplannen zijn in ontwerp: het Vlaams parlement heeft de eindtermen voor de algemene vorming van de eerste graad nog niet gestemd. De Vlaamse regering moet daarna nog de netoverschrijdende curriculumdossiers voor de A- en de B-stroom goedkeuren. Tenslotte volgt nog de procedure bij de onderwijsinspectie. Voordien moet ook de raad van bestuur van Katholiek Onderwijs Vlaanderen de leerplannen algemene vorming nog definitief goedkeuren. Dat betekent dat er in de opbouw en inhoudelijk nog beperkt wijzigingen mogelijk zijn, bijvoorbeeld op basis van initiële feedback op de ontwerpleerplannen.
De modernisering secundair onderwijs start op 1 september 2019 in het eerste leerjaar van de eerste graad en wordt progressief ingevoerd. Het tweede leerjaar van de eerste graad zal op 1 september 2019 gebruik maken van de bestaande leerplannen, op 1 september 2020 van de nieuwe leerplannen.
Een kwaliteitsvolle implementatie van de modernisering van het secundair onderwijs vergt tijd. Katholiek Onderwijs Vlaanderen pleit daarom voor een ingroeiperiode van twee à drie schooljaren. Dat geeft schoolteams en lerarenteams de tijd om met elkaar in dialoog te gaan en alle vernieuwingen, met inbegrip van de nieuwe inhoudelijke accenten op basis van de nieuwe eindtermen eerste graad, te implementeren en te verankeren in de pedagogisch-didactische aanpak.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen engageert zich om het participatieve traject dat is gestart bij de ontwikkeling van de nieuwe leerplannen verder te zetten. Vanuit het oogpunt van kwaliteitsontwikkeling plannen we een Top 1010 in februari 2020. We nodigen op één locatie 1010 leraren uit voor een nieuwe resonans over de leerplannen algemene vorming die leraren intussen al een half jaar gebruiken: wat zijn sterke punten? Wat zijn verbeterpunten? We gebruiken alle feedback om de nieuwe leerplannen inhoudelijk en/of conceptueel bij te sturen waar nodig.
Zo werken we samen met alle betrokkenen aan genereus ambitieus onderwijs.
Je vindt daar bij Nieuws ook meer informatie over de plaats van het vak Aardrijkskunde in de eerste graad, duiding bij het vak Mens & samenleving, bij de aantal lesuren Nederlands …
